Wszystko o budowie rowerów elektrycznych
23wrz

Zabezpieczenie termiczne instalacji

Zabezpieczenie termiczne to najważniejsza modyfikacja, jaką można przeprowadzić w rowerze elektrycznym. Skutecznie zabezpiecza ona rower przed jedyną formą uszkodzenia użytkowego, jakie to może się nam przytrafić – przegrzania podczas użytkowania.

O ile w rowerach standardowej mocy (tj w okolicach mocy znamionowych) nie jest konieczna – to w przypadku rowerów z zacięciem terenowym lub mocach bliskich maksymalnych – jest obok wymiany przewodów silnikowych na grubsze – niezbędna.

Skąd wiedzieć, czy potrzebuję przeróbki?

Ogólnie to w każdym rowerze zbudowanym do zabawy w teren taka modyfikacja jest bardzo wskazana. Za kilka zł. zabezpieczamy sprzęt wart nawet kilka tyś.

Zabezpieczenie termiczne silnika

Elementy:

  • Klej termoprzewodzący
  • Wyłącznik termiczny NC 145-150st

Zasada działania:

IMG_7510Wyłącznik termiczny typu NC 150st działa tak, że poniżej temperatury zadziałania przewodzi prąd. Zatem przepuszczamy przez ten wyłącznik sygnał ze stacyjki. Jeśli temperatura w silniku się podniesie do niebezpiecznego poziomu i wyłącznik termiczny zadziała to rozłączy sygnał stacyjki sterownika. Sterownik się wyłączy, a wraz z nim cały rower. Po ostygnięciu stacyjka się włączy i będzie można kontynuować.

Montaż zabezpieczenia

original-54866683c2fbca6d445816e802eb4bc3Należy otworzyć silnik oraz podwoić przewody zasilające w silniku korzystając z odpowiednich opisów. Dodatkowo oprócz kompletu przewodów powinieneś upchnąć w osi dodatkowe 2-4 par (czyli 4-8szt) dodatkowych przewodów na potrzeby czujników. Idź do sklepu, kup 3m przewodu telefonicznego, wyjmij z niego żyły i wsuń. Efekt będzie taki jak na zdjęciu po prawej stronie. Bez problemu powinno udać się upchnąć minimum 4-8szt. Kiedy będzie to gotowe, przewody zamontowane, a oś uszczelniona, możemy zabrać się do pracy.


IMG_7511Bezpiecznik termiczny musi być typu 150st NC (normalnie zamknięty). Taki typ rozwiera powyżej temperatury krytycznej. Musi także mieć metalową obudowę, nie może być plastikowy, ponieważ nie wytrzyma panujących w silniku temperatur i zostanie uszkodzony. Bezpiecznik termiczny mający metalową obudowę nie może być zamontowany ot tak w silniku, bo prawdopodobnie zrobilibyśmy zwarcie :) Dlatego przed zamontowaniem musimy zaizolować go czymś, co przewodzi ciepło, ale nie przewodzi prądu. Najlepsza do tego celu jest taśma typu Kapton. Jeśli zakupimy wyłącznik termiczny w tym miejscu, otrzymamy go już odpowiednio zabezpieczonego własnie taką taśmą.

original-12f32c6729ffe0bbea9eee014b36f9eaZarówno montaż wyłącznika jak i termistora musimy przeprowadzić w konkretnym miejscu silnika, tj w najbliższej okolicy przewodów fazowych. Praktyka mówi, że to właśnie tutaj silnik nagrzewa się najbardziej i tutaj zabezpieczenie jest najpotrzebniejsze. Skrajnie po prawej zamieszczam zdjęcie silnika, który spaliłem podczas testów. Zobacz w jakich miejscach nastąpiło przegrzanie. Zaznaczyłem to żółtymi prostokątami. Skoro te miejsca nagrzewają się najszybciej – włąśnie tam powinniśmy zamontować elementy monitorujące i zabezpieczające.

IMG_7516IMG_7518Wsuń delikatnie wyłacznik termiczny miedzy przewody silnika. Znajdź takie miejsce, gdzie da się go dobrze ułożyć. nie siłuj się, druty są ostre i łatwo mogą przeciąć izolację z Kaptonu. Rozetnij kilka nitek mocujących druty aby zrobić miejsce. Staraj się zamontować go gdzieś blisko przewodów fazowych. Zauważ też, że czujnik nie może wystawać zbyt mocno z uzwojeń. Może zwyczajnie nie zmieścić się i będzie trzeć o pokrywę silnika.

IMG_7522IMG_7520Jeśli wszystko jest ok, wyjmij elementy ze swoich miejsc, wysmaruj je klejem termoprzewodzącym i przyklej wszystko na swoje miejsca.

 Bardzo istotną sprawą jest, aby po montażu elementów sprawdzić miernikiem, czy nie ma zwarć. Musimy to zrobić i przepikać, czy jakiś przewód nie ma przypadkiem przejścia na obudowę lub na zasilanie faz. Fazy i obudowa silnika nie mogą mieć przejścia z żadnym z pozostałych przewodów (oczywiście fazy ze sobą wzajemnie mają przejście).

Wskazówka: Jeśli udało Ci się przecisnąć przez oś 6 lub 8 przewodów (da się to zrobić), to wtedy masz do dyspozycji dodatkowe 2 pary kabli. Polecam zamontować dodatkowy komplet termistor + wyłącznik termiczny (ewentualnie dodatkowy jeden z elementów). Nie jest to konieczne, ale wskazane. Zawsze będzie zapas. 

Po montażu silnik można zamknąć.

Pamiętaj, aby:

  1. Zmierzyć wszystkie kabelki na okoliczność zwarć do obudowy i do przewodów fazowych (robisz to 2x, najpierw po przeciągnięciu przewodów, potem drugi raz po montażu gotowego koła)
  2. Unieruchomić wszelakie przewody opaskami zaciskowymi – w środku nie może nic latać.
  3. Uszczelnić oś silnika jakimś silikonem – aby nie dostawała się wilgoć.
  4. Uszczelnić pokrywę silnika silikonem przed przykręceniem

Uwaga: Przeczytaj także wpis dotyczący przewodów czujników halla – przewody te są dość wrażliwe i łatwo je uszkodzić podczas powyższej procedury.

 

Zabezpieczenie termiczne Sterownika

Elementy:

  • Klej termoprzewodzący
  • Wyłącznik termiczny NC 80st

Lokalizacja:

Wyłącznik termiczny wkleja się w szczelinę obudowy w miejscu z widocznymi śrubkami mocującymi mosfety.

To miejsce w sterowniku grzeje się najmocniej i jest odpowiednie do montażu zabezpieczenia.

 

 

 

 

Zasada działania:

IMG_7510Podobnie jak w przypadku zabezpieczenia silnika – tak i zabezpieczenie sterownika realizowane jest na zasadzie odłączenia przewodu stacyjki w sytuacji, kiedy obudowa sterownika przekroczy 80st. Używamy do tego wyłącznika 80st NC. Sterowniki zamknięte w skrzynkach bez przepływu powietrza sa podatne na przegrzanie i uszkodzenie. Dlatego taki wyłącznik wyłączy za wczasu napęd.

Opcjonalnie możemy zastosować wyłącznik NO 50st i wentylator. Podłączamy takie nieduże chłodzenie do przetwornicy 12V (takiej, która daje nam 12V bezpośrednio z akumulatora). Wyłącznik NO jest normalnie rozwarty, więc wentylator się nie kręci. Jeśli temperatura wzrośnie do poziomu 50st wentylator sie uruchomi i zacznie mieszać powietrze w okolicy sterownika – to zazwyczaj wystarcza. Jeśli jednak temperatura nadal rośnie (jakieś szczególnie mocne dawanie w palnik po lesie) to powyżej 80st rower się wyłączy. Działa to całkiem fajnie.

 C.D.N.

komentarze 22 do wpisu “Zabezpieczenie termiczne instalacji”

  1. Kulin pisze:

    sterownik sabvoton i QS3000, z silnika wychodzą 3 przewody fazowe, 10 przewodów do dwóch kompletów czujników hall i to co nie wiem jak teraz podłączyć dwa przewody… do których nie wiem jak podłączyć termistor i wyłacznik termiczny. Patrząc na przewody jak zostały ucięte wydaje mi się że wyłącznik termiczny był równolegle spięty z czujnikiem temperatury. Czy to możliwe ? Jeżeli wraz ze wzrostem temperatury oporność czujnika temperatury spada to ma to sens…

  2. Marek pisze:

    ja gdzies tam sklaniam sie ku innemu sposobowi zabezpieczenia termicznego silnika – po co wykorzystywac jakiekolwiek przewody idace z silnia na zewnatrz? Mozna przeciez wykorzystac fakt ze sterownik wylaczy sie jezeli nie bedzie otrzymywal poprawnego sygnaku z czujnikow halla
    Czyli mozemy dac szeregowo wylacznik termiczny NC w obwod zasilania halli lub wyjscie ktoregos halla w silniku i nie wyprowadzac zadnych przewodow….
    sterownik wykryje wtedy uszkodzenie halli i poprostu sie wylaczy….
    Mozna tez wykorzystac wylacznik termiczny NO i polaczyc jego styki miedzy +5v zasilania halli i wyjscie ktoregos z halli…. powinno zadzialac tak samo.
    Nie zgodze sie rowniez ze wylacznik termiczny musi byc w metalowej obudowie(co uwazam wrecz za zecz ryzykowna mogaca doprowadzic do zwarc) jezeli wylacznik termiczny jest np na 140stopni celsjusza to znaczy ze jego obudowa bez problemu zniesie taka temperature…..a takowe wylaczniki mozna znalezc bez problemu np na allegro….
    pozdrawiam

    • tas pisze:

      I widzisz, tutaj wchodzi na scene coś co się nazywa doświadczenie, wchodzi całe na biało… :D
      Po pierwsze nie możesz rozpinać zasilania czujników halli podczas jazdy bo powoduje to występowanie stanów nieokreślonych na linii sygnałowej, a to może być zinterpretowane przez sterownik jako nieprawidłowa pozycja stojana i spali Ci to sterownik. Np wektorowe sterowniki są na to wrażliwe. Więc nie, nie mozesz tego zamontować na obwodzie halli :)
      Po drugie wyłącznik termiczny. Narost temperatury jest na tyle duży, a bezwładność termiczna na tyle powolna, że dodając do tego słaby kontakt uzwojeń z czujnikiem występuje efekt, że przy 140st trzeba ponad 180 na uzwojeniach aby go aktywować. A taka temperatura zniszczy każdy ceramiczny lub plastikowy wyłącznik termiczny. Dlatego nie można stosować innych niż metalowe jeśli chcemy mieć pewność, że taki czujnik ma zadziałać więcej jak 1 raz :)

      • Marek pisze:

        ok rady wezmę sobie do serca :) ale i tak spróbuje zrobić to w ten sposób :) na sterowniku sinus który ostatnio wytrzymał zwarcie w obwodzie hali do +48v
        pozdrawiam

    • mik84 pisze:

      Mam XF19R z dodatkowym (czwartym) czujnikiem Halla odczytującym obroty silnika (szósty, biały przewód). Co myślisz o podpięciu bezpiecznika termicznego pod masę i ten biały przewód, a w sterowniku zmostkowanie białego przewodu z przewodem czujnika hamulców, na którym pojawia się masa po zahamowaniu?

  3. […] 6.  Kup w sklepie kilka metrów przewodu telefonicznego, wyjmij z niego kolorowe żyły i przeciągnij je dodatkowo do środka silnika. Będą to zapasowe przewody, które w przyszłości wykorzystamy do podłączenia czujnika temperatury oraz innych zabezpieczeń termicznych. Bardzo polecam to zrobić, jeśli jeździsz w sposób dynamiczny, terenowy lub z dużymi prądami. Opis takiego zabezpieczenia znajdziesz na blogu. […]

  4. […] Jak każdy silnik w pojeździe dużej mocy (tj. użytkowanego przy mocach ciągłych ponad moce znamionowe) silnik i sterownik należy zabezpieczyć termicznie. W moim przypadku sterownik Sabvoton ma swoje zabezpieczenie fabrycznie, wiec pozostaje mi zamontować wyłącznik termiczny 150st wewnątrz silnika. Sprawa jest ułatwiona, ponieważ silnik ma swój czujnik temperatury wraz 2 przewodami. Ja jednak nie będę mierzyć temperatury silnika, odłączę jedynie te przewody od czujnika i podłączę wyłącznik termiczny przyklejony na uzwojenia. Dzięki temu uniknę potrzeby dodawania przewodów, po prostu użyję te wolne, które już są. Więcej na temat montażu wyłącznika 150st przeczytasz w tym temacie. […]

  5. Damian pisze:

    Mam pytanie, czy nie bezpieczniej na silniku dać zabezpieczenie termiczne NO i podpiąć pod przewód od hamulców jeśli taki mamy w sterowniku? Czy nie ma żadnych komplikacji z powodu tego ze do silnika wyprowadzamy dodatkowo wysokie napięcie z baterii?

    • tas pisze:

      Życie zweryfikowało, że faktycznie jest to najlepsza forma, mówiłem już o tym na filmach, niebawem będzie film na ten temat żeby rozpropagować NO i sterowanie masą jako lepszy sposób niż NC i sterowanie +BAT

  6. michal pisze:

    w jakim miejscu umiescic czujnik temperatury sterownika (80 stopni)czy to ma znaczenie

  7. kazio pisze:

    Czy montaż takiego czujnika i dołożenie przewodów nie spowoduje utraty gwarancji ??

  8. Sławek pisze:

    Wszystko jasne, tylko jak te przewody połączyć do stacyjki? Co w przypadku gdy nie mamy stacyjki, tylko przyciski na kierownice http://nexun.pl/sklep/manetki-przyciski/268-przyciski-na-kierownice-4x-cd.html

  9. Paweł pisze:

    Siemanko.
    W jakich warunkach został przysmażony silnik? Moc, czas. Czy to RH2806?
    Nich mi ktoś przejaśni taki problem: Bateria 48V, sterownik 45A. Rozumiem, że sterownik pociągnie z baterii maksymalnie (48×45)W. Dla uproszczenia 2kW. Jakie będą prądy fazowe silnika? Czy to będą te same 45A z wypełnieniem impulsu 66% na żyłę (fazę)? Czy ja czegoś nie kleję?
    Jaka będzie moc orientacyjnie przy Vmax dla RH2806. 100%, 50%, 30%?

    • tas pisze:

      Silnik był spalony specjalnie, na trasie, pełen gaz i mała prędkość 10km/h, po 100m się spalił :)
      Tak, sterownik maksymalnie pociągnie z akumulatora 54.6V * 45A = 2457W, oczywiście spadek napięcia pod obciążeniem (zależnie od jakości akumulatora) spowoduje troszkę mniejszą moc kierowaną do silnika, ale max jest łatwe do obliczenia. Dasz pełen gaz to tyle mniej więcej zobaczysz na wyświetlaczu pikacza.
      Natomiast prądy fazowe są wyższe, sięgają 2-3x krotności prądu z akumulatora (powiedzmy 100-120A) ale tak wysokie utrzymują się tylko przez pierwsze kilknaście km/h, później silnik przyśpiesza, prądy fazowe równają się prądowi z akumulatora.

  10. Andrzej pisze:

    Taśma kapton przewodzi ciepło a nie zapobiega temu ? Wszędzie wyczytuję, że taśma kaptonowa jest termoizolacyjna a nie termoprzewodząca :o Jak to jest ?

    • tas pisze:

      Kapton w pierwszej kolejności izoluje elektrycznie. I na tym nam zależy podczas montażu zabezpieczenia. Jej zdolności termoprzewodzące są na drugim miejscu. Ze wszystkich materiałów izolujących elektrycznie, które można zastosować do tego typu zabezpieczenia, to właśnie Kapron jest najodpowiedniejszy. Zauważ, że tranzystory w niektórych sterownikach są przykręcane do obudowy właśnie przez tą taśmę. A potrafią się tam wydzielać setki wat :)

  11. Witek pisze:

    Wszystko zrobiłem jak opisane. Problem w tym że silnik kręci się nie w tą stronę co potrzeba. Zamiast rower do przodu to chce jechać do tyłu. Co może być przyczyną?

    buuu007@wp.pl

    • tas pisze:

      Nic się nie stało złego – obroty silnika łatwo się zmienia. Po prostu proszę znaleźć inną konfigurację przewodów halli i faz, przy której silnik kręci się w dobrą stronę.

  12. Jan pisze:

    Czy taki silnik roweru elektrycznego może działać jako prądnica i generować prąd, i przy zjeździe z górki ładować akumulatory ?

    • tas pisze:

      Jak najbardziej, ale czy silnik (bez przekładniowy, czyli np taki, jak w opisie powyżej) regeneruje, czy nie – zależy od sterownika. Nadmienię tylko, że regeneracja jest ogólnie mitem – statystycznie da się odzyskać tylko 3-5% złożonej energii. Opiszę to niebawem dokładniej.